160 rocznica Powstania Styczniowego. Jan Łukasz Borkowski

Powstaniec był właścicielem majątków ziemskich w Rzeszówku, Kossowie, Kwilinie i  Chlewskiej Woli. Urodził się 13 czerwca 1841 r. Był synem Stanisława, właściciela dóbr Dmenin koło Radomska i Eustachii z Czarnomskich, a wczesną młodość spędził w rodzicielskich Jaronowicach.

Zachowała się wykonana w Liège jego fotografia w wieku 22 lat, odręcznie dedykowana szwagrowi, Lucjanowi
de Laveaux, ojcu Ludwika de Laveaux, niecałe 3 tygodnie przed wybuchem powstania.

Pobierał nauki najpierw w prywatnej szkole. Po ukończeniu gimnazjum realnego w Kielcach, został wysłany do Szkoły Górniczej w Liège. Na czwartym roku studiów zaskoczyło go tam powstanie styczniowe. Z gronem polskich kolegów przyjechał, aby wziąć w nim udział. W powstaniu walczył pod dowództwem Ludwika Mierosławskiego ( pierwszego dyktatora powstania) biorąc udział w potyczkach pod Krzywosądzem, Płowcami i nad Gopłem. W połowie marca 1863 r. zrezygnował z udziału w powstaniu i wrócił w rodzinne strony, zniesmaczony nieodpowiedzialnością dowódców i nierozumnym sposobem prowadzenia walk.

Po kilku miesiącach znalazł się na powrót w Liège, dokończył studia i uzyskał stopień inżyniera. Przez wiele lat pracował w Belgii, we Włoszech, w Chorwacji, po czym w 1879 wrócił do kraju. Majątek rodzinny był już wtedy sprzedany, trzeba było zacząć nowe życie. Z doświadczeniem i wiedzą fachową, lecz bez kapitału, Borkowski osiadł w Dąbrowie Górniczej i wziął się do handlu węglem i żelazem. Jak głosiła  legenda rodzinna, kiedy zaczynał dysponował jednym wozem i jednym konikiem, a stał się milionerem. W roku 1882 ożenił się z Teodorą Mazaraki, z którą dochował się siedmiorga dzieci - dwóch synów i pięciu córek. 

Jan Łukasz Borkowski pozostawił po sobie kajet ze spisanymi w 1915 roku wspomnieniami z dzieciństwa i z walk w powstaniu. Wydał je prof. Stefan Kieniewicz („Spiskowcy i partyzanci 1863 roku”, Warszawa, PWN, 1967). Według opinii prof.  Kieniewicza wyrażonej w posłowiu do ukazującego wiele nieznanych aspektów powstania styczniowego pamiętnika Borkowskiego partyzancka wojna wydała mu się pozbawiona sensu i celu. 

W 1901 r. „Towarzystwo Przemysłowo-Handlowe Ł. J. Borkowski” przekształciło się w spółkę akcyjną „ELIBOR”. Borkowski stopniowo wycofuje się z przemysłu i handlu i skupuje majątki ziemskie w tym Rzeszówek, Kossów, Kwilinę, Chlewską Wolę. Zmarł w roku 1917.

Jan Łukasz Borkowski, portret pędzla Stanisława Lentza, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy

Firma Borkowskiego, założona w 1880 roku w Warszawie z kapitałem 750 000 rubli w  1902 roku została przekształcona w spółkę akcyjną. Posiadała około dwudziestu przedstawicielstw na terenie kraju. W Dąbrowie Górniczej utworzono kilka składów handlowych, między innymi u zbiegu ulic Kolejowej i Kościuszki, w pobliżu dworca kolejowego (budynek istnieje do dzisiaj). Drugim składem były magazyny przy obecnej ulicy Cieplaka. Przedsiębiorstwo to zajmowało się głównie handlem hurtowym materiałami budowlanymi, opałem oraz drewnem. Handlowano również maszynami do obróbki drewna i metalu oraz innymi maszynami i materiałami technicznymi. Ponadto prowadzono sprzedaż detaliczną na potrzeby mieszkańców. Firma także posiadała salon samochodowy w centrum Warszawy. Sprzedawała i prowadziła naprawy samochodów takich marek jak: Chevrolet, Buick i Oldsmobile, a od 1936 roku reprezentowała w Polsce Forda.

Borkowscy byli skoligaceni z rodziną Niemojewskich w Kwilinie. 

Iwona Boratyn, rzecznik prasowy UG Włoszczowa