Nie żyje weteran Batalionów Chłopskich

W wieku 101 lat zmarł podpułkownik Jan Sałek, żołnierz Batalionów Chłopskich, były dyrektor Zespołu Szkół Przemysłu Spożywczego w Kielcach. 

Urodził się w Małomierzycach k. Iłży. Przed wybuchem II wojny światowej uczeń gimnazjum w Iłży. Ojciec Józef należał do Stronnictwa Ludowego i przyjaźnił się z działaczem Józefem Barszczem. Razem z żoną Heleną prowadził gospodarstwo rolne. W 1940 roku Jan Sałek wstąpił do organizacji „Chłostra” (kryptonim Batalionów Chłopskich), a w 1942 roku został komendantem placówki „Macierzanka”. 6 sierpnia 1944 roku brał udział w zwycięskiej bitwie z Niemcami pod Tychowem. 

Druga co do wielkości (po Armii Krajowej) organizacja zbrojna działająca podczas okupacji liczyła około 160 tysięcy żołnierzy. Bataliony Chłopskie były związane z polskim ruchem ludowym. Podzielone na dziesięć okręgów skupionych wokół największych miast, funkcjonowały na niemal całym terenie okupowanego kraju. W III Okręgu Kieleckim działało zgrupowanie „Ośki” - Jana Sońta. Urodził się w 1919 roku w niewielkiej wsi w powiecie iłżeckim, wówczas obejmującym teren dzisiejszych powiatów: starachowickiego, skarżyskiego, radomskiego, zwoleńskiego i lipskiego. 

Za dzień powstania tego oddziału przyjmuje się 10 maja 1940 roku. Jest to również moment, w którym Jan Sońta zmienia pseudonim z „Jasio” na „Ośka”. - W 1944 roku liczyliśmy w obwodzie iłżeckim 4194 żołnierzy. Nie tylko żołnierzy zaprzysiężonych w Batalionach Chłopskich, ale również tzw. trójki i piątki polityczne „Rocha”, które stanowiły podstawy działalności Stronnictwa Ludowego przed wojną –  wspominał podczas wielu uroczystości patriotycznych Jan Sałek. – Kadr dowódczych nam brakowało. Mieliśmy tylko 12 oficerów, 8 podchorążych i 300 podoficerów. Ta gromada, ta rzesza wywodząca się z ruchu ludowego, która stanowiła trzon konspiracji niepodległościowej, była dumna z działalności partyzanckiej zgrupowania „Ośki” - podawał.

W grudniu 1944 roku został aresztowany przez Niemców, przeszedł ciężkie śledztwo w kilku więzieniach. 27 stycznia 1945 został oswobodzony w Częstochowie i wrócił pieszo do Małomierzyc. Po wojnie był dwukrotnie (w grudniu 1945 oraz w 1951 roku) aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Pracował jako nauczyciel. Dyrektor Zespołu Szkół Przemysłu Spożywczego w Kielcach.

Po wojnie Jan Sałek był m.in. wieloletnim prezesem Zarządu Okręgu Ogólnopolskiego Związku Batalionów Chłopskich oraz członkiem Wojewódzkiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych w Kielcach.  

Msza Święta pogrzebowa odbędzie się 1 lutego br. o godzinie 12.00 w Kościele Garnizonowym w Kielcach.

Iwona Boratyn/Świętokrzyski Urząd Wojewódzki